- Аа Хемчиим
Аа Хемчиим, сени көргеш, кырган ием
Ак-көк чалгыын сактыр-дыр мен, амыр авай.
Оглуң ырын “оош!” деп кааш, бараан болуйн,
Оон сеңээ белээм болууйн - “Уучак” деп каайн.
Каптагайда калбак делгем хемнер хөй бол!
Кады төрээн улуг угбаң Улуг-Хемден
Каржып көрбээн ханы быжыг четтинишкеш,
- Авай
Азырганчыг ынайымдан,
Азырап каан авайымны,
Ажыл-ишке эрес бол деп,
Айтып сургаар авайымны,
Чажымда-даа улуумда-даа,
Сагыш човаар толу мен дээш,
Тыны менде тудуш ышкаш,
Дыжын билбес авайымны,
- Авамга чагаа.
Карактарым шимеримге, Кырлыг шолде олус костур
Кадат малын онча менди эки ле бе
Кадык чаагай олур сен бе Аавай
Чассыг созум эдечизи чагаларын камнап суйбап
Эжим-орум аразында чуруктарым
Эргеледип корген боор сен Аавай
- Ажырбас
Тайып ушкаш оскелерге кыжанма
Даг корбейн эдээн база азынма
Хат чок болза сиген базы шимчевес
Кара сагыш харыызы бооп чадавас
Чааскаан оргаш сагыжынны шинчиле
Чазыптым дээш бодун дыка чектеве
Оорун ону уттуптар-даа чадавас
- Амырагым болуп корем
Амырагым
Каттыраңнаан шырайынче
Катап катап топтап көрзе.
Карактарым эрикпестээн
Чүге ындыын эскерип көр.
Частып үнген чечек ышкаш,
Чалыы шаамның ынакшылы.
- Белек
Сарыг буру дужуп турда
Дээрде Ай борбак турда
Шак ол ойде торутунген
Баштак чанныг уруг сенээ
Белек кылдыр шак бо ырны
Баштай тушкан хунум сактып
Бижип орар сагыжымга
Сээн биле орган дег мен
- Мен Тыва Мен
Арт - артын оваазынга
Дажын кодурген тыва мен
На оваа (языческая каменная насыпь) вершины самого высокого перевала возложивший камень тувинец я (проделавший сакральное действие, положенное мужчинам в значении - достигший определенной высоты своей жизни)
Аал-аалдын кожунге
Дээжизин доскан тыва мен
Вкушавший в этой жизни самое достойное из угощений, выставляемых в лучших аалах, в значении - принимавшийся достойно в соответствии со своим положением, которого достиг сам
- Моге
Припев:
Ээй -ээй аажок чараш оюн
Эээй ээй адаан - моорей оюн
Шагдан тура биске
Салгал дамчып келген
Тыва хуреш чонга
Дыка солун оюн
- Сени бодай бээр-дир мен
Караңгы имир чаттылганда
Сени бодай бээр-дир мен
Дээрде сылдыс чедишенде
Сени бодай бээр-дир мен
Алдын хүнүм үнүп кээрге
Сени бодай бээр-дир мен
Чылдар шуужуп эртип турда
Сени бодай бээр-дир мен
- Сенээ
сарыг буру дужуп турда
дээрде ай борбак турда
шак ол ойде торуттунген
баштак-чанныг уруг сенээ
белек кылдыр шак ол ырны
баштай тушкан хунум сактып
бижип орар сагыжымда
сээн биле орган дег мен
- Тыва оглер
Am
Хензиг чаштан ойнап өскен
G
Хемнер, хөлдер чалгып чыдар
F
Өртемчейни танып көрген
Dm Am
Өоруп ханмас төрээн черим
- Тыва черим
1) Чеди чүзүн малымайым,
Чоргааралым түрлүг омаам.
Чеди сылдыс бурганнарым,
Черге дээрге дергиир сүлдем.
Кожумаа:
Делегейниң ыдык чери,
Делгем диптиң чүрээ болган,
- Тыва чуртум
1) Чеди чүзүн малымайым,
Чоргааралым түрлүг омаам.
Чеди сылдыс бурганнарым,
Черге дээрге дергиир сүлдем.
Кожумаа:
Делегейниң ыдык чери,
Делгем диптиң чүрээ болган,
- Чодураалар
Маңган ак-ак чалгыннарын херип, чайып,
Бар шаа-биле дээрже чүткүп, ужуп үнген.
Чечен тоолдан даңгына куш көрүп каан дег,
Чечектелген чодурааны көрүп тур мен.
Кайнаар углай ужарың ол, илбилиг куш?
Халып баргаш, чүглериңден туттунуптайн.
Орук ара чашкы үем таварышса,
- Чырып чор сен
Em G D Em
Ортемчейге оорушкумнун улекчизи
Em G D G
Олчей кежиим чулду чурээм кезик чамдыы
C G Am
Алдын айга чырык хунге деннексээрим
Em G H7 Em
Арыг сеткил ынакшылым оду-дур сен